IRAN: TAIFA LINALOLIPIGA HATUA KUBWA MBELE LICHA YA VIKWAZO VIKALI VYA KIUCHUMI.

Na Masudi Rugombana.

Iran, taifa linalopatikana katika eneo la kimkakati la Magharibi ya bara la Asia kati ya bahari mbili Muhimu za Arabian na Caspian linapakana na mataifa saba ambayo ni Iraq na Uturuki kwa upande wa magharibi na kaskazini Magharibi, Armenia na Azerbaijan kwa Upande wa Kaskazini, Turkmenstan kwa upande wa Kaskazini Mashariki, Afghanistan kwa upande wa Mashariki na Pakistan kwa upande wa kusini Mashariki.

Taifa hilo la kiajemi linaloshika nafasi ya 19 Duniani kwa  ukubwa wa eneo la kilomita za mraba 1,648,195 limebarikiwa utajiri mkubwa wa maliasili ambazo ni mafuta (petroleum), gesi asilia( natural gas), Makaa ya mawe (coal) pamoja na madini ya chromium, copper, iron ore, lead, manganese, zinc na sulfur.

Iran ni Jamhuri ya Kiislam yenye kuongozwa kwa kufuata misingi ya sharia za kiislam chini ya kiongozi wa Kidini Ayatollah Sayyid Ali Khamenei aliyechukua madaraka mnamo tarehe 4 June, 1989 mara tu baada ya kufariki kwa kiongozi na muasisi wa mapinduzi matukufu ya Kiislam ya mwaka 1979  Sayyid Ruhollah Musavi Khomeini aliyefariki tarehe 3 June, 1989. Ayatollah Sayyid Ali Khamenei ndiye kiongozi mkuu wa nchi na amiri jeshi mkuu ( commander-in-chief )
 wa vikosi vyote vya ulinzi na usalama vya Iran. Kiongozi wa Shughuli za Serikali ni Rais ambaye huchaguliwa na wananchi kwa njia ya kidemokrasia kupitia sanduku la kura mara moja kila baada ya miaka minne. Rais wa sasa wa Iran anaitwa Hassan Rouhani.

Iran ni taifa la pili lenye nguvu kubwa za kijeshi katika eneo la mashariki ya kati baada ya Uturuki, linashika nafasi ya kumi na nne Duniani likiwaacha nyuma mahasimu wake wakuu Israel inayoshika nafasi ya kumi na saba na Saudi arabia inayoshika nafasi ya ishirini na tano (hii ni kwa mujibu wa rank za global fire power kwa mwaka huu wa 2019).

Tofauti na mataifa mengine ya mashariki ya kati, Iran ni taifa lenye uzoefu mkubwa wa kupigana vita vya muda mrefu bila kusaidiwa na mataifa mengine sambamba na kupigana vita mbadala (proxy war) za muda mrefu tena kwa mafanikio makubwa dhidi ya mahasimu wake Marekani, Israel na Saudi Arabia katika eneo lote la mashariki ya kati kuanzia Syria, Lebanon, Israel/Palestina, Iraq na Yemen ikifadhili na kutoa mafunzo ya kijeshi kwa makundi ukombozi ya wapiganaji ya Hamas, Hizbullah, Hauth na Makundi makubwa ya wapiganaji wa Kishia ya Mahd na Badr nchini Iraq ambayo yalipigana kwa mafanikio makubwa sambamba na jeshi la Iraq dhidi ya kundi la Kigaidi la Islamic State lililokuwa likifadhiliwa na kupewa mafunzo kijeshi na mataifa ya Qatar, Saudi Arabia, Israel na Uturuki.

Ni ufadhili na mafunzo ya kijeshi ya Iran ndiyo yaliyoliwezesha kundi la Hizbullah kuyashinda na kuyatimua majeshi ya Israel katika eneo la kusini mwa Lebanon katika vita iliyojulikana kama South Lebanon conflict au Security zone conflict iliyopiganwa kwa muda wa miaka kumi na tano (1985-2000). Pia ni ufadhili na mafunzo hayo hayo ya kijeshi kutoka Iran yaliyoliwezesha kundi la Hizbullah kuipeleka puta Israel katika vita baina yao iliyopiganwa mwaka 2006 kati ya July 12 hadi August 14. Vita hii inajulikana huko nchini Israel kwa lugha kiebrania kama Milhemet Levanon HaShniya ikimaanisha vita ya pili ya Lebanon (Second Lebanon War) iliyopelekea vifo vya makomandoo 121 wa Israel na wanamgambo wa Hizbullah 250. Ni katika vita hii ndipo baraza la usalama wa umoja wa mataifa lilipoingilia kati kwa kusimamia makubaliano ya kusitisha vita ikiwa ni pamoja na kupeleka askari wa kulinda amani wa Umoja wa mataifa na jeshi la Lebanon kushika udhibiti katika maeneo yaliyokuwa yakishiliwa na  Hizbullah baada ya vikosi vya Hizbullah kutakiwa kujiondoa katika maeneo hayo.

Ni ufadhili wa Iran ndio ulioanzisha na kuimarisha kundi la Hamas huko ukanda wa Gaza mnamo mwaka 1985. Ni mafunzo ya kijeshi ya Iran na msaada wa silaha ndio unaolipa nguvu kubwa tawi la kijeshi la Hamas la Izzudin al Qassam na kuwaibua makamanda shupavu wa Kipalestina kama vile Mohammed Deif (Abuu Khalid) na Marwan Issa. Ni mipango iliyokwenda shule ya Iran iliyoliwezesha kundi la Hamas kutembeza kipigo cha mbwa koko kupitia mashambulizi ya kustukiza dhidi ya askari wa Israel na Walowezi wa Kiyahudi huko Gaza hadi kupelekea Waziri mkuu wa Israel Jenerali Ariel Sharon kuyaondoa majeshi ya Israel pamoja na Walowezi wa Kiyahudi huko Gaza mnamo mwaka 2005 ikiwa ni pamoja na kubomoa nyumba za Walowezi hao.

Ni ufadhili wa Iran pamoja na mafunzo ya kijeshi ndio umeifanya Saudi Arabia iliyotangaza kuwa itashinda vita vya Yemen ndani ya mwezi mmoja mwaka 2015 kushindwa kutekeleza azma yake na kujikuta ikiendelea kupigana vita bila mafanikio kwa muda wa miaka mitano sasa dhidi ya Wapiganaji wa Houthi huko Yemen licha ya kupewa misaada lukuki ya kiintelijensia na Mataifa ya Israel na  Marekani. Yaani Saudi Arabia inatia huruma kwa namna drone za wapiganaji wa Houth ambazo zinatengenezwa nchini Iran zinavyowachapa ndani ya Saudia kila kukicha.

Kinachowaumiza vichwa maadui wa Iran ni kwamba silaha inazotumia Iran katika hizo vita zote zinatengenezwa nchini Iran na wataalamu ambao ni raia wa Iran tena kwa teknolojia yao wenyewe Wairan. Mifumo ya Ulinzi wa anga ya Iran ya Khordad 3, Khordad 15 advance Air defense System na Bavar 373 ni tishio kubwa kwa ndege vita za maadui. Marekani ilionja makali ya mfumo wa Ulinzi wa anga wa Iran pale ndege yake ghali zaidi isiyokuwa na rubani (UAV) au ukipenda unaweza kuiita drone aina ya RQ-4A Global Hawk yenye thamani ya Dola za kimarekani milioni 222 ilipodunguliwa mara tu ilipojaribu kuingia kwenye anga ya Iran kupitia mlango bahari wa Hormuz.  Thamani ya hiyo drone iliyodunguliwa na kombora aina ya Sayyad 3 lililovurumishwa kutoka kwenye mfumo wa ulinzi wa anga wa Khordad 3 ni sawa na ndege mbili za kizazi cha tano za F-35C stealth fighter.

Iran imepata mafanikio makubwa katika nyanja mbalimbali licha ya vikwazo vikali vya kiuchumi ilivyowekewa na Umoja wa Mataifa, Marekani na nchi za Ulaya Magharibi. Mafanikio hayo yametokana na taifa hilo kuwekeza zaidi katika Elimu hatua ambayo imewawezesha kupata wataalamu wengi katika fani mbali mbali hivyo kujitosheleza katika sekta mbalimbali kuanzia elimu, afya, kilimo, viwanda, nishati, madini n.k.

Leo hii Iran inatengeneza Magari yao wenyewe kuanzia ya kijeshi hadi ya kiraia tena ya kisasa, vifaru, Nyambizi, ndege za kivita na kiraia zikiwemo ndege zisizokuwa na rubani (UAV/Drones)makombora ya masafa mafupi, masafa ya kati na masafa marefu, Rockets kwa ajili ya mambo ya utafiti wa anga za mbali, meli za kivita na meli za kiraia, simu za mikononi (Smartphones) pamoja na vifaa tiba vya aina mbalimbali. Ikiwa na asilimia ishirini (20%) ardhi yenye rutuba, Iran ni mzalishaji na msambazaji mkubwa wa chakula katika eneo lote la Mashariki ya kati na katikati ya bara la Asia.

Nyambizi ya Iran inayoitwa Fateh ni mojawapo ya zana za kivita
 zinazotengenezwa nchini Iran.

Mafanikio inayopata Iran katika nyanja mbalimbali licha ya vikwazo vikali inavyowekewa kila kukicha yanatufundisha kuwa kila palipo na changamoto ndipo inapopatikana njia ya mafanikio.

Ukinakili Makala zangu kumbuka kufanya acknowledgment.
© Copy rights of this article reserved
®Written by Masudi Rugombana

Napatikana kupitia simu namba

+255743 184 044.
Email: masudirugombana@gmail.com

AUGUSTO PINOCHET: KIBARAKA WA MAREKANI ALIYEITAWALA CHILE KWA MKONO WA CHUMA

Na Masudi Rugombana

Augusto Pinochet alikuwa afisa wa Jeshi na kiongozi kwa kiimla wa Chile aliyechukua madaraka kwa njia ya mapinduzi ya kijeshi yaliyoungwa mkono na Marekani kwa kumpindua Rais mjamaa Salvador Guillermo Allende mnamo Septemba 11, 1973 na kuitawala Chile kwa mkono wa chuma hadi Machi 11, 1990.
Utawala wake uligubikwa na mfumuko wa bei, umasikini na vitendo wa kikatili dhidi ya viongozi wa upinzani.

General Pinochet alizaliwa Novemba 25, 1915 katika jiji la Valparaiso, mji wa bandari unaopatikana kilomita 120 Kaskazini Magharibi ya mji mkuu wa Chile, Santiago. Baba yake mzee Augusto Pinochet Vera ni mtoto kutoka kwenye familia ya Wahamiaji wa Kifaransa waliofika Chile karne ya 18. Mama yake anaitwa  Avelina Ugarte Martinez.  Pinochet alipata elimu yake ya msingi na sekondari katika shule ya Seminari ya San Rafael mjini Valparaiso kabla ya kujiunga na shule ya jeshi jijini Santiago mnamo mwaka 1931.

General Augusto Pinochet

Alihitimu mafunzo na kujiunga rasmi na Jeshi mnamo mwaka 1935 akiwa na umri wa miaka ishirini akianzia na cheo cha luteni-usu  (second Lieutenant) na kupanda ngazi hatua kwa hatua hadi kufikia Cheo cha General na hatimaye kuteuliwa na Rais Salvador Allende kuwa mkuu wa majeshi ya Chile mnamo tarehe 23 August 1973 baada ya kufanya kazi nzuri ya kusambaratisha maandamano ya wananchi waliokuwa wakipinga  sera za uchumi za kijamaa za serikali ya Rais Allende.

Tarehe 11 Septemba 1973, siku kumi na nane baada ya kuteuliwa kuwa mkuu wa majeshi,  General Pinochet aliongoza mapinduzi ya kijeshi yaliyoiondoa madarakani serikali iliyochaguliwa kidemokrasia ya Rais Salvador Allende na chama chake za mrengo wa kushoto cha Unidad Popular aliyeitawala Chile kwa muda wa miaka minne tu (1970-1973) na punde baada ya kufanikisha hayo mapinduzi, General Pinochet alijitangaza kuwa kiongozi wa utawala wa kijeshi wa Chile hadi tarehe 17 Disemba 1974 alipojitangaza rasmi kama Rais wa Chile.

Ikumbukwe kuwa Rais Salvador Allende hakuwa na mahusiano Mazuri na serikali ya Marekani kutokana na msimao wake wa kufuata sera za uchumi za kijamaa, miaka minne ya utawala wake ilitawaliwa na maandamano na migomo iliyochochewa na makundi ya wananchi waliokuwa wakipinga sera zake za kimarxist.

Allende alitoa hotuba yake ya mwisho wakati vikosi vilivyoongozwa na General Pinochet vikiwa vimeizingira Ikulu, katika hotuba yake Rais Allende aligoma kujiuzulu huku akisistiza kuwa yeye ndiye rais halali wa Chile. Inaelezwa kuwa mara baada ya kumaliza kuhutubia Rais Allende alijiua kwa kujipiga risasi, akitumia bunduki aina ya AK-47 aliyozawadiwa na rais Fidel Castro wa Cuba, madai ambayo yanapingwa na wananchi wengi wa Chile, wakiamini kuwa aliuliwa.

Katika miaka mitatu ya mwanzo ya utawala wake, General Pinochet aliwakamata, kuwatesa  na kuwasweka ndani wananchi laki moja na elfu thelasini (130,000) wakiwemo viongozi wa vyama vya upinzani waliokuwa wakipinga utawala wake. Kupitia operation mbaya na ya kikatili iliyoitwa Condor (Operation condor), Pinochet na viongozi wenzake watano wa mataifa ya Amerika kusini waliwauwa viongozi na wafuasi elfu themanini (80,000) wa vyama vya mrengo wa kushoto.

Je ni nini hiyo Operation Condor?
Hiyo ilikuwa ni operation maalum iliyoratibiwa na kufadhiliwa na Marekani kwa lengo la kupambana na sera na fikra za kijamaa katika mataifa ya Kusini mwa bara la Amerika. Tawala zilizoshiriki kwenye operation hiyo ya kikatili ni za mataifa ya Argentina, Bolivia, Brazil, Chile, Paraguay na Uruguay.

Ni hivi👉 Katikati  ya miaka ya 1970, serikali za nchi sita za Amerika kusini ambazo ni Brazil, Chile, Argentina, Paraguay, Bolivia, na Uruguay zilikuwa zikikabiliwa na matukio yanayofanana. Serikali hizo zilikuwa  zikitawaliwa na ama viongozi wa kihafidhina ( Conservative regimes), tawala za kiimla (Dictatorship regimes) au tawala za kijeshi ( Military Juntas) zilizokuwa zikiungwa mkono na Marekani.

Sasa basi kama ilivyo kawaida kwenye taifa lolote linalotawaliwa na mojawapo ya aina hizo za utawala upinzani mkali huwa haukosekani. Mataifa hayo yalikabiliwa na upepo mkali wa kuongezeka kwa makundi ya upinzani na wanaharakati waliokuwa wakitaka mabadiliko ya kisiasa na kiuchumi. Kitisho kikubwa kwa Marekani na tawala hizo ilikuwa ni makundi au vyama vya siasa vya mrengo wa kushoto yaliyokuwa yakiungwa mkono na Cuba pamoja na Umoja wa nchi za Kisovieti.

Ili kukabiliana na hali hiyo na kuzuia ushawishi wa Soviet union katika eneo hilo, ndipo ilipoanzishwa Operation condor, operation chafu, operation ya kikatili iliyoshuhudia viongozi wa vyama vya siasa vya mrengo wa kushoto na wafuasi wao waliokuwa mstari wa mbele katika harakati, viongozi wa dini na vyama vya wakulima, wanafunzi na walimu wakikamatwa, kuteswa na kuuawa kikatili. Katika kufanikisha mkakati huo Marekani ilishiriki kikamilifu kwa kupanga mikakati na kuratibu mafunzo juu ya utesaji ikiwa ni pamoja na misaada ya kiufundi, fedha na kijeshi.

Hali ya kiuchumi na kisiasa katika utawala wake:
Aliunda timu ya vijana wachumi waliojulikana kama Chicago boys waliosomea Marekani kwenye idara ya uchumi ya Chuo kikuu cha Chicago kuleta mageuzi makubwa ya kiuchumi.
Alipunguza kodi, kubinafsisha mashirika ya umma na kuhamasisha uwekezaji kutoka nje ya nchi. Mabadiliko ambayo yalichochea kwa kiasi kikubwa kasi ya ukuaji wa uchumi wa Chile.

Utawala wa Pinochet uliunda katiba mpya iliyoanza kufanya kazi Mwezi Septemba mwaka 1980 akiachana na katiba ya mwaka 1925. Katiba mpya ilimpa uhalali wa kuendelea kubaki madarakani kwa muda wa miaka nane hadi mwaka 1988 ambapo hatima yake ya kuendelea kuiongoza Chile ingeamuliwa kupitia kura ya maoni.

Kwenye kura ya maoni iliyopigwa mnamo tarehe 5 Octoba 1988 asilimia 56 ya wananchi walipinga Pinochet kuendelea kuingoza Chile na hivyo kuhitimisha utawala wake uliodumu kwa muda wa miaka 16. Kilichopelekea mpaka utawala wa kiimla wa Pinochet kukubaliana na matokeo ni shinikizo kubwa kutoka kwa Wafanyabiashara wakubwa na jumuia ya kimataifa. Pamoja na kushindwa kwenye kura za maoni, General Pinochet aliendelea kuwa mkuu wa Majeshi ya Chile hadi tarehe 11 Machi 1998.

Mwisho wa zama zake.
Mwaka 1998 mwezi October, alipokwenda nchini Uingereza kwa matibabu, alizuiliwa kuondoka nchini humo kwa ombi la mahakama ya Hispania baada ya kufunguliwa mashataka ya kuhusika na utesaji wa Raia wa Hispania huko Chile wakati wa utawala wake. Hata hivyo kwa sababu ya kuzorota kwa afya yake, Waziri wa Mambo ya ndani wa Uingereza Jack Straw aliamua kuwa aruhusiwe kurudi Chile badala ya kupelekwa Hispania kukabiliana na Mashtaka. Hivyo alirejea Chile mwaka 2000 na kupokelewa na maandamano makubwa ya Wananchi waliokuwa wakimpinga.

Kutokana na shikinikizo kubwa kutoka kwa wananchi huko Chile la kutaka Pinochet ashtakiwe kwa kuhusika na mauaji na utesaji, katiba ya nchi hiyo ilifanyiwa marekebisho na kumuondolea kinga ya kutoshtakiwa, hivyo mwaka 2006 alifunguliwa mashtaka ya mauaji, utekaji na utesaji lakini siku chache baada ya kufunguliwa mashtaka hali yake ya afya ilizidi kuwa mbaya kutokana na kusumbuliwa na maradhi ya moyo na hatimaye kufariki dunia siku ya  tarehe 10 Disemba 2006 akiwa na umri wa miaka 91.  Wakati wa uhai wake General Pinochet alimuoa Maria Lucia Rodriguez na kufanikiwa kupata watoto watano

Wananchi wa Chile wanatofautiana mitazamo kuhusiana na General Pinochet. Wengine wanamuona kama shujaa aliyewaokoa kutoka kwenye sera za ujamaa zilizokuwa zikifuatwa na mtangulizi wake Salvador Guillermo Allende. Mafanikio ya ukuaji wa uchumi katika utawala wake yamefanya Wananchi kumuona kama shujaa na mzalendo wa kweli kwa taifa lake.

Wengine wanamuona kama ni kiongozi katili wa kiimla aliyekandamiza wapinzani wake wa kisiasa na kuhusika na mauaji ya maelfu watu waliokuwa wakiupinga utawala wake. Mafanikio yake kiuchumi wanayachukulia si lolote si chochote kwa sababu ya kuongezeka kwa idadi kubwa ya watu wasiokuwa na ajira, umasikini pamoja na viwango vidogo vya mishahara kwa wafanyakazi.

Ukinakili Makala zangu kumbuka kufanya acknowledgment.
© Copy rights of this article reserved
®Written by Masudi Rugombana.
Email: masudirugombana@gmail.com

MAUAJI YA QASSEM SOLEIMAN NA HATMA YA USALAMA KATIKA ENEO LA MASHARIKI YA KATI.

Na Masudi Rugombana

Mnamo tarehe 03 January 2020, jeshi la anga la Marekani (USAF) likitumia ndege yake hatari isiyokuwa na rubani (Unmanned Aerial Vehicle-UAV) aina ya MQ-9 Reaper, kwa amri ya Rais Donald Trump lilimuua Major General Qassem Suleiman, kamanda wa ngazi ya juu katika jeshi la Ulinzi wa mapinduzi ya Kiislam ( The Islamic Revolutionary Guard Corps- IRGC) aliyekuwa akiongoza tawi la kijeshi  la Quds (Jerusalem) linalohusika na oparesheni maalumu katika vita visivyo vya kawaida (unconventional warfare) nje ya Iran na shughuli za upelelezi wa kijeshi (military intelligence operations) nje na ndani ya Jamhuri ya Kiislam ya Iran.

Major General Qassem Suleiman

Qassem Suleiman ambaye vyombo vya habari vya magharibi vimembatiza jina la " the shadow commander" kutokana na umahiri wake wa kuongoza,  kupanga na kutekeleza mashambulizi dhidi ya maslahi ya Marekani na washirika zake katika eneo lote la mashariki ya kati kupitia vita vya kiwakala ( Proxy war), aliuawa nje kidogo ya uwanja wa ndege wa Kimataifa wa Baghdad nchini Iraq alipokuwa kwenye ziara ya kikazi. Kamanda Suleiman aliingia Iraq akitokea nchini Syria akisafiri kwa kutumia ndege ya abiria aina ya Airbus A320 mali ya kampuni binafsi ya usafiri wa anga ya Cham Wings Airlines  yenye makao yake makuu jijini Damascus nchini Syria.

Aliingia kwenye uwanja wa ndege wa Damascus akitumia gari yenye vioo vya giza( dark-tinted glass) akifuatana na askari wanne wa kikosi cha Ulinzi wa Mapinduzi (IRGC). Suleiman na askari wake wanne hawakuwa wamesajiliwa kwenye fomu ya usajili wa abiria ( passenger manifest form ) na gari aliyopanda Soleiman lilisimama moja kwa moja kwenye ngazi ya kupandia ndani ya ndege ( staircase ) ambapo Soleiman na wenzake walipanda ndege tayari kuelekea jijini Baghadad. Waliwasili Kwenye uwanja wa ndege wa kimataifa wa Baghdad saa sita na nusu usiku na kupokelewa na naibu kiongozi wa kundi la Wapiganaji la al-Hashd al-Shaabi (Popular Mobilazation Forces-PMF) Abu Mahdi al Muhandis akifuatana na viongozi wenzake wanne. Msafara wao uliokuwa na magari mawili ulishambuliwa kwa kombora lililorushwa kutoka kwenye ndege isiyokuwa na rubani mara tu baada ya kutoka nje ya uwanja wa ndege wa kimataifa wa Baghdad na hivyo kupelekea kifo cha Soleiman na wenzake kumi akiwemo mshirika wake Abu Mahdi al Muhandis.

Kamanda Soleiman alipanga kufanya mazungumzo na viongozi wa kisiasa ikiwa ni katika juhudi za kumuunga mkono Waziri mkuu wa Iraq bwana Adil Abdul-Mahdi al-Muntafiki anayekabiliwa na maandamano ya wananchi wanaotaka aondoke madarakani kufuatia hali ngumu ya maisha inayotokana na kuyumba kwa uchumi wa Iraq. Pia Waziri mkuu Mahdi alithibitisha kuwa alipanga kukutana na Kamanda Suleiman ili kujadili namna ya kumaliza msuguano wa muda mrefu baina ya Mataifa ya Iran na Saudi Arabia muda mfupi kabla hajauawa.

Marekani, taifa tajiri lenye nguvu kubwa kiuchumi na kijeshi  kuliko taifa lolote Duniani imetetea uamuzi wa kumuua Major General Qassem Suleiman kwa kusema kwamba mauaji ya Soleimani yalikuwa ni jaribio la kuzuia mashambulizi dhidi ya balozi za Marekani, wanajeshi wake pamoja na wanadiplomasia katika eneo lote la Mashariki ya kati. Uamuzi wa Marekani kuwauwa Qassem Suleiman na Abu Mahdi Al Muhandis ni jambo la hatari linaloendelea kusababisha mtikisiko mkubwa katika mataifa ya Iran, Iraq na eneo zima la mashariki ya kati kiasi cha kukaribia kusababisha vita kamili baina ya Iran na Marekani na wakati huo huo tukishuhudia kuathirika kwa uhusiano wa kiulinzi na kidiplomasia baina ya Marekani na Iraq.

Ni nani huyu Abu Mahdi al Muhandis aliyeuawa sambamba na Major General Qassem Suleiman?

Jina lake halisi ni Jamal Jaafar Muhammad Ali Al Ibrahim. Alizaliwa kwenye mji wa Basra kusini mwa Iraq tarehe 01 Julai mwaka 1954. Baba yake ni raia wa Iraq na mama yake ni raia wa Iran, mke wake pia ni raia wa Iran. Ni msomi katika fani ya uhandisi ( Engineering) aliyohitimu mnamo mwaka 1977, pia ana Shahada ya uzamivu (PhD) ya Sayansi ya siasa. Nchini Iran anajulikana sana kwa jina la Abu Mahdi al Muhandis.

Mara tu baada ya kuhitimu masomo ya uhandisi, alijiunga na Dawah party, chama cha kisiasa kilichokuwa kikipinga serikali ya rais Sadam Hussein, mwaka 1979 wakati utawala wa Sadam Hussein ulipowahukumu adhabu ya kifo wafuasi wengi wa chama cha Dawah, Abu Mahdi alikimbilia Iran ambapo baadae alipewa uraia na kupatiwa mafunzo ya kijeshi kutoka jeshi la Ulinzi wa mapinduzi ya Kiislam (IRGC).

Mara baada ya kuhitimu mafunzo alianza rasmi kufanya kazi na IRGC tawi la Kuwait ambapo mwaka 1983 Abu Mahdi al Muhandis alishiriki kikamilifu katika mashambulizi ya mabomu dhidi ya balozi za Marekani na Ufaransa nchini Kuwait katika kile kilichoelezwa kuwa ni kuishikisha adabu Kuwait, Marekani na Ufaransa dhidi ya hatua zao za kuiunga mkono Iraq wakati wa vita baina ya Iraq na Iran ya mwaka 1980-1988. Abu Mahdi akishirikiana na raia wanne wa Lebanon alishiriki kuiteka ndege ya abiria ya Kuwait (Kuwait Airliner)  iliyokuwa ikitokea Kuwait City kuelekea Karachi nchini Pakistan siku ya tarehe 3 December 1984 na kuilekeza Tehran nchini Iran. Lengo la utekaji wa hiyo ndege lilikuwa ni kuishinikiza serikali ya Kuwait kuwaachia wanaharakati 17 wa Kishia iliyokuwa ikiwashikilia.

Kuwait ilimuhukumu adhabu ya kifo Abu Mahdi al Muhandis bila ya kuwepo mahakamani kwani alikuwa tayari amesharejea nchini Iran kwa tumia hati ya kusafiria (passport) ya Pakistan. Baada ya kurejea Iran,  aliteuliwa kuwa mshauri wa kijeshi wa Quds force, tawi la kijeshi la IRGC. Ni hapo ndipo alipofahamiana na Kamanda Qassem Suleiman. Abu Mahdi al Muhandis alirejea nchi Iraq mwaka 2003 kufuatia uvamizi wa kijeshi wa Marekani uliohitimisha utawala wa miaka 24 wa Saddam Hussein al Tikrit ambapo aliteuliwa kuwa mshauri wa Masuala ya Usalama wa Waziri mkuu wa Iraq Ibrahim al Jaafari.
Ni mwaka huo (2003) ndipo alipoanzisha na kuongoza kundi la wapiganaji wa kishia la  Kata'ib Hezbollah ambalo  kwa sasa ni mojawapo katika matawi ya kijeshi ya Popular Mobilization Forces (PMF).

Mwaka 2006 Abu Mahdi al Muhandis alipobaini kuwa tayari ameshatambuliwa na maofisa usalama wa Marekani kuwa ndiye aliyekuwa mpangaji mkuu wa mashambulizi katika balozi za Marekani na ufaransa nchini Kuwait, haraka sana aliondoka nchini Iraq na kurejea tena nchini Iran. Alirejea tena nchini Iraq mwaka 2011 kufuatia kujiondoa kwa sehemu kubwa ya vikosi vya Marekani nchini humo.

Mwaka 2014 alikuwa ni miongoni mwa waasisi wa kundi la Popular Mobilazation Forces lililoanzishwa mahususi kwa ajili ya kuyaunganisha makundi ya Wapiganaji wa kishia ili kukabiliana na kundi la kigaidi la Kiwahabi la Islamic State ambalo lilikuwa tayari likishikilia sehemu kubwa ya ardhi ya Iraq. Baada ya kufanikiwa kulishinda kundi la kigaidi la Islamic state, PMF ilitambuliwa rasmi kama tawi la jeshi la Iraq linalowajibika moja kwa moja kwa Waziri mkuu na wapiganaji wake kulipwa mishahara sawa na wale wa jeshi kuu la Iraq.

Mpaka umauti unamkuta, alikuwa ni Naibu kiongozi mkuu wa kundi la PMF na pia katibu mkuu wa kundi la wapiganaji wa Kishia la Kata'ib Hezbollah. Hivyo basi katika lile shambulizi la ndege isiyokuwa na rubani Marekani ilifanikiwa kuwaua watu wawili iliyokuwa ikiwawinda sana na pia watu muhimu wenye ushawishi mkubwa sana nchini Iran na Iraq.

Athari za mauaji ya Qassem Suleiman na Abu Mahdi al Muhandis.
 1. Kuibuka kwa kitisho cha vita kamili kati ya Marekani na Iran. Ni baada ya Iran kuapa kuwa ingelipiza kisasi na Marekani kupitia Rais Donald Trump kutishia kushambulia maeneo muhimu 52 ya kihistoria nchini Iran ikiwa tu Iran itathubutu kujibu Mashambulizi. Iran nayo ilijibu kwa kuionya Marekani kuwa kama itathubutu kushambulia maeneo yake ya kihistoria basi na yenyewe itashambulia maeneo muhimu 36 yenye maslahi ya Marekani katika Mashariki ya kati.

 Pamoja na kitisho hicho cha Trump, Iran haikurudi nyuma badala yake siku ya tarehe 8 January 2020 saa saba usiku sawa na muda ule ule aliouwa Kamanda Qassem Suleiman, ilitekeleza mashambulizi mazito ya makombora ya kibalistic ya masafa ya kati na kupelekea uharibifu mkubwa kwenye kambi za jeshi la Iraq zinazotumiwa na vikosi vya Marekani za Ain al Assad mkoani Anbar na kambi moja ya kijeshi iliyopo Elbil mji mkuu wa Jimbo la Kurdistan katika operation iliyopewa jina la Shujaa Soleiman (Operation Martyr Soleimani)

 Kambi zote mbili ni kubwa na muhimu sana kwa vikosi vya Marekani na zimeshawahi kutembelewa na viongozi wa Sasa wa Marekani akiwemo Rais Donald Trump na Makamu wake Mike Pence. Iran ilidai kuuawa askari 80 wa Marekani na kujeruhi wengine 200 , huku Marekani na Iraq zikikanusha na kusisitiza kuwa hapakuwa na madhara yeyote kwa askari wake.

 Siku kumi baada ya kushambuliwa hatimaye wizara ya Ulinzi ya Marekani (Pentagon) imethibitisha kuwa askari wake 11 wanapatiwa matibabu nchini Kuwait na Ujerumani kutokana na majeraha yaliyotokana na vishindo vya makombora ya Iran (Concussion). Ikimbukwe kuwa Iran iliijulisha serikali ya Iraq masaa kadhaa kabla ya kutekeleza mashambulizi hatua ambayo ilisaidia sana kupunguza idadi ya majeruhi. Labda walikusudia zaidi kuharibu miundombinu badala ya kupoteza maisha ya watu.

 Kinyume na matarajio ya wengi, Marekani haikujibu mashambulizi ya Iran kama ilivyoahidi badala yake Rais Donald Trump aliahidi kuimarisha vikwazo. Uamuzi wa Marekani kutojibu mashambulizi umesaidia sana kuepusha vita. Inawezekana Marekani iliogopa kuingia vitani kwa sasa dhidi ya Iran kwa sababu zifuatazo

 • Wananchi wa Iran walishakuwa kitu kimoja, wakiunganishwa na Mauaji ya Kamanda wao mpendwa Qassem Soleiman. Ushahidi ni namna walivyojitokea kwa mamilioni kuomboleza kifo chake huku wakitamka (chanting) maneno yenye kuhamasisha mshikamano na uzalendo kwa Taifa lao. Hivyo basi taifa zima la Iran lilikuwa na ari ya kuingia vitani, walishajipanga na kujengwa kisaikolojia kuikabili Marekani. Hapakuwa na mgawanyiko baina ya Wananchi na serikali yao.

 • Marekani yenyewe haikuwa imejipanga kuingia vitani ghafla dhidi ya Iran. Hata  washirika wake Uingereza na Ufaransa pia hawakuwa tayari kwa sababu ni suala lilioibuka ghafla kufuatia uamuzi wa Trump kuidhinisha mauaji ya Kamanda Soleiman.

 • Marekani isingeweza kuingia vitani (Iliogopa) kwa sababu mazingira ya uwanja wa vita hayakuwa rafiki na mpaka sasa bado hayajawa Rafiki. Kwa sababu turufu ya Ushindi wa Marekani dhidi ya Iran inategemea uthabiti wa amani ya Iraq na Afghanistan nchi ambazo ndio hasa Marekani inazitegemea kama sehemu ya kuweka miguu wakati wa mapigano yake na Iran. Kwa kifupi ni kwamba Marekani haiwezi kuingia vitani hali ya kuwa nchini Iraq inashambuliwa na Wapiganaji wa Kishia na kule Afghanistan inashambuliwa na wapiganaji wa Taleban. Hapo itakuwa sio vita bali ni vurugu zitakazokuwa hazina mwisho.

 • Shinikizo kutoka kwa washirika wake wa Mashariki ya kati (Kuwait, Oman, Bahrain, Qatar na Saudi Arabia). Ni wazi kuwa nchi hizo zingekuwa katika wakati mgumu zaidi, kwani mvua za makombora kutoka Iran zisingewaacha salama. Hii ni kwa sababu licha ya mataifa hayo kuitegemea Marekani kiulinzi lakini bado hayana mifumo imara ya kuzuia mvua za makombora ya kibalistic kutoka Iran. Hivyo basi nchi hizo zingepata maafa makubwa ya kupoteza watu na uharibifu mkubwa wa miundo mbinu.

 2. Iran kutangaza kutozingatia makubaliano yaliyopo kwenye mkataba wa nyuklia wa JCPOA.
Ni Uamuzi hatari zaidi uliochukuliwa na Iran baada ya                                  kuchukizwa na mauaji ya Kamanda Soleiman.
Tayari Rais Hassan Rouhan ameshatangaza Kuwa nchi yake itarutubisha Uranium zaidi ya kiwango kilichokubaliwa kwenye mkataba wa JCPOA. Hii inamaanisha kuwa huenda Iran inakusudia kutengeneza mabomu ya nyuklia, hatua ambayo ni kitisho kikubwa kwa maadui zake wakuu katika eneo la Mashariki ya kati ambao ni Israel na Saudi Arabia. Hali hii inaweza kusababisha ushindani wa kumiliki silaha za nyuklia katika eneo la Mashariki ya kati jambo ambalo linaweza kusabisha hatari ya kusambaa hovyo kwa hizo silaha na hatimaye kuingia kwenye mikono isiyo salama.

 3. Uwezekano wa kuibuka upya kwa makundi hatari ya kigaidi ya kisalafi na kiwahabi mfano wa Islamic state na vita vya Kiraia nchini Iraq.
 Hii ni kutokana na uamuzi wa Iraq kutaka Marekani na mataifa  ya kigeni kuondoa askari wake nchini humo baada ya kuchukizwa na uamuzi wa Marekani kuwaua makamada Qassem Suleiman na  Abu Mahdi al Muhandis.

 Ikumbukwe kuwa kundi la Islamic state liliibuka nchini Iraq mwaka 2014 na kusambaa hadi Syria kutokana na vurugu zilizosababishwa na tofauti za kimadhehenu baina ya Waislamu wa madhehebu ya Suni na shia mara baada ya Marekani kujiondoa Iraq mwaka 2011. Hofu nyingine inayoweza kusababishwa na kuondoka kwa vikosi vya Marekani huko Iraq ni kuibuka kwa vita vya kuwania udhibiti wa madaraka nchini Iraq baina ya Jeshi la Iraq linalopatiwa mafunzo na Marekani na Makundi ya wapiganaji wa Kishia yanayofadhiliwa na Iran.

 Hivyo basi kuondoka kwa vikosi vya Marekani nchini Iraq kunaweza kusababisha janga kubwa la kibinadamu linaloweza kuleta athari mbaya hadi kwenye mataifa jirani na Iraq. Iraq inapaswa kutazama kwa makini zaidi uamuzi wa kuyaondoa majeshi ya Marekani nchini humo.

 4. Mauaji ya Qassem Soleiman yanapaswa kuwa funzo kwa Iran.
 • Kuuawa kwa Major General Qassem Suleiman na kamanda Abu Mahdi al Muhandis ni ushindi kwa intelijensia ya Marekani na pigo kubwa kwa intelijensia ya Iran. Pengo la Qassem Suleiman ndani ya kikosi cha Quds na Pengo la Abu Mahdi al Muhandis ndani ya PMF sio rahisi kuzibika.

 Pamoja na kwamba kundi la PMF lina maofisa wengi wa ngazi za juu waliopata mafunzo ya kijeshi nchini Iran, lakini Abu Mahdi al Muhandis ndiye aliyekuwa kinara na msimamizi mkuu wa maslahi na ushawishi wa Iran ndani ya Iraq, kwa kushirikiana na Qassem Soleiman walifanikisha kupeleka maelfu ya wapiganaji wa kishia nchini Syria hivyo kuchangia kwa asilimia kubwa ushindi wa Rais Bashar al Assad.

 Kwa upande wa jeshi la Quds, Ingawa kamanda wake mpya Brigedier General Ismail Qaani amefanya kazi kwa muda mrefu kama msaidizi wa Soleiman lakini itamchukua muda kidogo kuweza kumudu kiukamilifu shughuli za kiutendaji zilizokuwa zikifanywa na mtangulizi wake.

 • Iran haikuweka utaratibu mzuri katika tukio la maombolezo ya kifo cha Kamanda Suleiman hali ambayo ilisababisha vifo vya zaidi ya watu 40 kutokana na kukanyagana (Stampede) wakati wa maombolezo na mazishi ya shujaa wao.

 • Iran ilipatwa na taharuki kutokana na mauaji ya kamanda wake wa ngazi ya juu, hata shambulizi la kulipiza kisasi dhidi ya Marekani halikupangiliwa vizuri na hivyo kupelekea mfumo wake wa Ulinzi wa anga kuangusha ndege ya abiria mali ya shirika la ndege la Ukraine International Airline na kuua abiria wote 176 wengi wao wakiwa ni raia wa Iran na raia wa Canada wenye asili ya Iran.

 Ingawa Iran imeonyesha uwezo kwa kuwa na mfumo wa makombora wenye uwezo mkubwa wa kupiga kwa usahihi kwenye maeneo yaliyokusudiwa, lakini  kwenye hali ya hatari inayohusisha uvurumishaji wa makombora dhidi ya taifa jingine tena taifa kubwa kama Marekani, ilipaswa kuchukua hatua za dharura kulinda usalama wa Raia ikiwa ni pamoja na kufunga anga (no-fly zone).

 Kwa kifupi uamuzi wa jeshi kuitungua ndege ya Kiraia kwa kudhania kuwa ni ndege ya adui ulikuwa ni uamuzi sahihi kwani ni jukumu la jeshi  kuhakikisha nchi inakuwa salama kwa kuzuia au kupambana na kitu chochote linachohisi kuwa kinaweza kuhatarisha usalama wa nchi. Katika medani ya vita madhara yasiyotarajiwa kwa raia wasiokuwa na hatia (collateral damage) huwa hayakosekani. Jambo la kutia moyo ni kwamba jeshi la Iran limeomba radhi na kuahidi kuimarisha mfumo wake wa ulinzi wa anga.

Vita baina ya Marekani na Iran vitasababisha janga kubwa la kibinadamu katika eneo la Mashariki ya kati na Dunia nzima ikiwa ni pamoja na kuzalisha makundi ya kigaidi, wimbi kubwa la wakimbizi na kuongezeka kwa bei za mafuta na gesi na hivyo kupelekea uchumi wa Dunia kutetereka. Juhudi za kidiplomasia zinahitajika ili kumaliza uhasama baina ya mahasimu hawa.

Ukinakili makala zangu kumbuka kufanya acknowledgement.
Napatikana kupitia email address: masudirugombana@gmail.com