AHMED MOHAMED KATHRADA: ALAMA YA MAPAMBANO DHIDI YA UBAGUZI WA RANGI NCHINI AFRIKA KUSINI

Na Masudi Rugombana

Alikuwa Mwanasiasa, mtetezi wa haki za binadamu na Mwanaharakati mkubwa wa kupinga sera za kibaguzi za utawala wa Makaburu wa Afrika ya Kusini. "Uncle Kathy" kama anavyojulikana kwenye mitaa ya miji mbalimbali huko Afrika kusini jina lake halisi ni Ahmed Mohamed Kathrada.

Ahmed Mohamed Kathrada

Mwanaharakati huyu anayeheshimika kama alama ya mapambano ya kupinga ubaguzi wa rangi (Anti Apartheid Icon) alihukumia kifungo cha maisha jela mwaka 1964 sambamba na Nelson Mandela, Walter Sisulu, Govan Mbeki, Andrew Mlangeni, Billy Nair, Elias Motsoaledi, Raymond Mhlaba and Denis Goldberg katika kesi maarufu iliyojulikana kama Rivonia akishtakiwa kwa makosa ya hujuma, kutaka kuiangusha serikali na kuanzisha vita vya msituni (guerrilla war)

MAISHA YAKE YA UTOTONI NA HARAKATI ZAKE DHIDI YA UBAGUZI WA RANGI
Ahmed Mohamed "Kathy" Kathrada alizaliwa tarehe 21 August 1929 katika mji mdogo wa Schweizer Reneke katika jimbo la Western Transvaal  ( North West Province). Ni mtoto wa nne kati ya watoto sita waliozaliwa na Wazazi wahamiaji Waislamu wa madhehebu ya Bohra kutoka jimbo la Gujarat nchini India.

Kutokana na asili yake ya kihindi, hakuweza kuandikishwa shule katika jimbo la Transvaal kwa sababu sera ya elimu ya wakati huo ilikuwa inapiga Marufuku Watu wasiokuwa wazungu kusoma katika shule za wazungu na wasiokuwa Waafrika kusoma katika shule za Waafrika. Hivyo alilazimika kwenda katika jiji la Johanesburg umbali wa mile 200 kujiunga na shule ya Wahindi (Indian School).

Akiendelea na masomo, Kathrada ilivutiwa na harakati za kupinga ubaguzi wa rangi dhidi ya watu wa jamii ya kihindi katika jimbo la Transvaal zilizokuwa zikifanywa na Dr. Yusuph Dadoo kiongozi wa harakati za kudai uhuru katika jimbo la Transvaal. Harakati zake kisiasa zilianza mwaka 1941 akiwa na umri wa miaka 12 wakati alipojiunga na jumuiya ya vijana wanaofuata itikadi ya ujamaa (Young Communist League of South Africa) akisambaza vipeperushi mitaani vilivyokuwa vikipinga sera za kibaguzi. Kathrada alikuwa mjumbe mwanzilishi wa jumuiya ya vijana wa kihindi wanaofanya kazi za kujitolea katika jimbo la Transvaal (Transvaal Indian Volunteer Corps) ambayo baadae ilibadili jina na kuitwa Transvaal Indian Youth Congress na kumchagua Kathrada kuwa mwenyekiti wake.

Mwaka 1951, alijiunga na Chuo Kikuu cha Witwatersrand,  baadaye aliachana na masomo ya chuo ili apate muda wa kutosha wa kujishughulisha na harakati za ukombozi. Ni mwaka huo huo ndipo alipochaguliwa kuongoza ujumbe wa vijana kutoka makundi ya watu wenye rangi mchanganyiko (multi-racial South African delegation)  kuhudhuria mkutano wa vijana Duniani uliofanyika huko Berlin nchini Ujeruman na mkutano wa kimataifa wa Wanafunzi uliofanyika Warsaw nchini Poland.
Alipokuwa Poland, alipata fursa ya kutembelea kambi ya mateso na mauaji ya Auschwitz (Auschwitz concentration camp) ziara inayoelezwa kuwa iliongeza chachu katika harakati zake za kupinga ubaguzi rangi. Baadae alikwenda Budapest nchini Hungary ambapo alifanya kazi kwa muda wa miezi tisa katika makao makuu ya Shirikisho la kimataifa la demokrasia kwa vijana (World Federation of Democratic Youth) kabla ya kurejea Afrika Kusini kuendeleza harakati za ukombozi.

Kutokana na kuimarika kwa ushirikiano baina ya vyama vya Kihindi na Kiafrika katika mapambano dhidi ya utawala wa kibaguzi kwenye miaka ya 1950, ni wakati huo ndipo Ahmed Kathrada alipokuwa na mawasiliano ya Karibu na viongozi wa chama cha African National Congress (ANC) kama Nelson Mandela na Walter Sisulu na alikuwa ni miongoni mwa wanaharakati 156 walioshitakiwa kwa makosa ya uhaini katika kesi iliyodumu kuanzia mwaka 1956 hadi 1960 na hatimaye kuachiwa huru baada ya kukutwa hawana hatia.
Baada ya chama cha ANC na taasisi kadhaa zilizokuwa zikiendesha kampeni ya kupinga ubaguzi wa rangi kupigwa marufuku nchini Afrika Kusini mnamo mwaka 1960, Ahmed Kathrada aliendeleza harakati zake za kisiasa licha ya kukamatwa mara kwa mara. Mara baada ya kuzidi sana kuwekewa vizuizi vya nyumbani, mwaka 1962 Ahmed Kathrada aliamua kuendesha harakati zake za ukombozi akiwa mafichoni.

Tarehe 11 July 1963, mwaka mmoja baada ya kukimbilia mafichoni, Ahmed Kathrada alikamatwa akiwa ndani ya makao makuu ya kikundi ya kijeshi cha Umkhonto we Sizwe (Vuguvugu la kupigania haki na tawi la kijeshi la chama cha ANC) huko katika kitongoji cha Rivonia, nje kidogo ya jiji la Johannesburg. Alishitakiwa pamoja na Nelson Mandela na wanaharakati wengine nane na kuhukumiwa kifungo cha maisha jela mwaka 1964 katika kesi maarufu iliyojulikana kama kesi ya Rivonia.

Alitumikia kifungo kwenye magereza yenye ulinzi wa hali ya juu katika kisiwa maarufu cha Robben (Robben Island) na Pollsmoor la jijini Capetown hadi mwaka 1989 alipopata msamaha na kuachiwa huru. Akiwa kifungoni huku akilipiwa ada ya tuition na familia yake Kathrada alikamilisha shahada za historia, kuhusu masuala ya uhalifu na siasa za Afrika katika Chuo kikuu cha Afrika kusini.

HARAKATI ZAKE ZA SIASA BAADA YA KUTOKA GEREZANI
Baada ya marufuku dhidi ya chama cha A.N.C kuondolewa mwaka 1990 Ahmed Kathrada alichaguliwa kuwa Mbunge katika bunge la Afrika Kusini, mjumbe wa kamati kuu na mkuu wa idara ya mahusiano ya umma katika chama cha ANC. Mara tu baada Nelson Mandela kuchaguliwa kuwa Rais wa Afrika Kusini, alimteuwa Ahmed Kathrada kuwa mshauri wake mkuu wa masuala ya siasa.

Nelson Mandela alipostaafu, Ahmed Kathrada naye aliamua kustaafu na kuanzisha taasisi yake iliyojulikana kama Kathrada foundation. Alimuoa mwanamama mpinga ubaguzi Barbara Anne Hogan ambaye ni waziri wa zamani wa Afya na Makampuni ya umma katika serikali ya Afrika Kusini chini ya chama cha A.N.C.
Ahmed Kathrada alipata fursa ya kwenda kuhiji Maka mwaka 1992.

KIFO CHAKE
Alifariki mwezi Machi mwaka 2017 akiwa na umri wa miaka 87 baada ya kuugua kwa muda mfupi na kufanyiwa Mazishi ya kitaifa kwenye makaburi ya Westpark jijini Johanesburg tarehe 29 Machi 2017.
Huyo ndiye Alhaji Ahmed Mohamed Kathrada (Uncle Kathy), mpigania uhuru, mtetezi wa haki za binadamu na mpinga ubaguzi wa rangi ambaye wakati wa uhai wake, aliandika kitabu kuhusu maisha yake na kile alichopitia wakati akiwa Gerezani katika harakati za kulikomboa taifa la Afrika Kusini. Kitabu chake kinafahamika kama No Bread for Mandela: Memoirs of Ahmed Kathrada, Prisoner No. 468/64.

Ukinakili Makala zangu kumbuka kufanya acknowledgment.
© Copy rights of this article reserved
®Written by Masudi Rugombana

Napatikana kupitia simu namba

+255743 184 044.
Email: masudirugombana@gmail.com

HUYU NDIE DR. ABIY AHMED ALI WAZIRI MKUU WA ETHIOPIA, NYOTA YA KIZALENDO INAYOCHOMOKA NA INAYONG'ARA BARANI AFRIKA.

Na Masudi Rugombana

Anaitwa Abiy Ahmed Ali au Abiyyi Ahimad Alii kama inavyoandikwa na kutamkwa kwa lugha ya kabila lake la Oromo. Jina lake la utotoni ni Abiyot likimaanisha Mapinduzi, jina maarufu walilokuwa wakipewa watoto waliozaliwa baada ya Mapinduzi ya Ethiopia ya mwaka 1974 yaliyoundoa madarakani utawala wa mfalme Haile Selasie.

Kijana huyu ambaye tarehe 15 August 2018 atatimiza umri wa miaka 42, ndiye Waziri mkuu wa sasa wa Ethiopia. Pia ndiye kiongozi wa serikali kijana zaidi barani Afrika. Anajulikana kama Waziri mkuu mwenye uwezo wa kuzungumza lugha mbalimbali ( Multilingual Prime Minister) akiwa na uwezo mkubwa wa kuzungumza kwa ufasaha Lugha nne ambazo ni Afaan Oromo, Amharic, Tigrinya and Kiingereza.

Waziri mkuu wa Ethiopia Abiy Ahmed

Waziri mkuu huyu mwanamageuzi ( Reformist ) Alizaliwa tarehe 15 August 1976 katika mji wa Beshasha katikati ya Ethiopia, mji huu unapatikana kwenye jimbo la Oromia, jimbo kubwa zaidi kwa eneo na lenye idadi kubwa zaidi ya watu kuliko mikoa yote nchini Ethiopia. Anazaliwa kwenye familia ya Wakulima wa kahawa wa kabila la Oromo yenye dini mchanganyiko ambapo baba yake Ahmed Alli ni Muislamu na Mama yake Tizita Wolde ni Mkristo. Abiy Ahmed ni baba wa mabinti watatu aliowapata kwa mke wake Zinash Tayachew.

Kwa hiyo Waziri Mkuu Abiy Ahmed ni Muislamu kutoka kabila la Oromo ambalo ndilo kabila kubwa kuliko yote nchini Ethiopia linalounda asilimia 34.4 ya idadi ya raia wote wa Ethiopia wanaofikia milioni 102. Idadi ya watu wa kabila la Oromo inakadiriwa kuwa ni zaidi ya milioni 35. Pia Waoromo wanapatikana katika baadhi ya maeneo ya Kenya na Somalia.

ELIMU YAKE NA UTUMISHI JESHINI.
Masomo na utumishi wake jeshini ni vitu vilivyokwenda sambamba. Alisoma elimu ya msingi katika shule ya Msingi Beshasha na elimu ya Secondary katika shule ya Agaro (Agaro Secondary School) katika mji wa Agaro. Mwaka 1990 akiwa na umri wa miaka 14 alijiunga na Muungano wa jeshi la Waasi la EPRDF (Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front ) liliokuwa likipigana kuindoa Madarakani Serikali ya Mengitsu Haile Mariam na mara tu baada ya kuanguka serikali ya Mengitsu mwaka 1991 Abiy Ahmed alichukua rasmi mafunzo ya kijeshi na kujiunga rasmi na Jeshi la Ethiopia ( Ethiopian National Defense Force ) akiwa na umri wa miaka 15.

Akiendelea na utumishi jeshini, Abiy aliendelea na elimu ya juu na kufanikiwa kupata shahada ya kwanza (Bachelor's degree ) ya uhandisi wa Computer ( Computer Engineering) mwaka 2001 kutoka chuo cha Microlink Information Technology cha mjini Addis Ababa. Mwaka 2005 alihitimu na kupata cheti huko Pretoria Afrika Kusini katika masomo ya Cryptography ( Elimu ya njia ya kuhifadhi na kusambaza data katika fomu maalumu ili wale tu waliokusudiwa ndio watakaoweza kusoma na kuzichakata).

Ana Master of Art (M.A) ya Mabadiliko na Mageuzi ya uongozi (Transformational Leadership and Change ) kutoka Chuo kikuu cha Greenwich, London Uingereza. Pia ana Master degree ya Usimamizi wa biashara ( Business Administration ) kutoka chuo cha utawala na uongozi cha Leadstar cha jijini Addis ababa aliyoipata mwaka 2013.
Ana shahada ya Uzamivu (Ph.D) aliyotunukiwa na taasisi ya amani na mafunzo ya usalama katika chuo kikuu cha Addis ababa mnamo mwaka 2017. Katika utumishi wake Jeshini, alipanda ngazi hadi kufikia cheo cha Luteni Kanali ( Lieutenant Colonel ), alishiriki vita dhidi ya Erithrea kupitia kitengo cha ujasusi (military intelligence ).
Anatajwa kuwa ndiye mwanzilishi wa Shirika la kitaifa la taarifa za kiuslama ( National Information Security Agency - INSA ) ambayo ni idara muhimu inayotuma taarifa za kijasusi kwa shirika na ujasusi la Ethiopia ( National Intelligence and Security Service-NISS). Alianzisha na kuongoza shirika hilo kuanzia mwaka 2007 hadi 2010. Abiy Ahmed alikuwa ni miongoni wa askari wa kulinda amani wa umoja wa mataifa waliopelekwa nchini Rwanda mwaka 1995.

HARAKATI ZAKE ZA KISIASA.
Alianza harakati za kisiasa mwaka 1991 akiwa na umri wa miaka 15 pale alipochaguliwa kuwa mjumbe kwenye halmashauri kuu ya chama cha Oromo People's Democratic Organization (OPDO), chama tawala cha kikabila katika jimbo la Oromia ambacho ni miongoni mwa vyama vinne vilivyoungana kuunda Serikali nchini Ethiopia kupitia mwamvuli wa Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front (EPRDF). Alipata mafanikio ya haraka kisiasa hadi kuwa mjumbe wa kamati kuu ya chama tawala cha Ethiopia (EPRDF) na baadae kuteuliwa kuwa mwenyekiti wa bodi mbalimbali za mashirika ya umma. Katika uchaguzi mkuu wa Ethiopia wa mwaka 2010 Abiy Ahmed alichaguliwa kuwa mjumbe katika bunge dogo la Ethiopia na mwaka 2015 alichaguliwa tena kwa mara ya pili kuwa mjumbe wa bunge hilo.
Umaarufu wake uliongezeka zaidi wakati wa vurugu za kupinga hatua ya Serikali kunyakua ardhi kinyume cha sheria katika jimbo la Oromia katika kile kilichodaiwa kuwa ni upanuzi wa mji mkuu Addis ababa. Abiy aliachia nyadhifa zake zote serikalini ili kuungana na wananchi katika kupigania mabadiliko katika jimbo la Oromia uamuzi uliomfanya kuwa kinara katika vurugu hizo zilizopelekea majeruhi na vifo. Hata baada ya unyakuaji huo wa ardhi kusitishwa rasmi mwaka 2016 bado vurugu hizo ziliendelea na kubadilika kutoka kwenye kupinga unyakuaji wa ardhi hadi kuwa vurugu za kisiasa zilizosambaa nchi nzima.
Ni mapambano hayo ndiyo yaliyomjengea heshima kubwa kwa watu wa mkoa wa Oromia na kumpandisha kwenye ngazi ya mafanikio ya kisiasa. Mwezi October mwaka 2015 Waziri mkuu wa Ethiopia Hailemariam Desalegn alimteua Abiy Ahmed kuwa Waziri wa Sayansi na teknolojia wa Ethiopia nafasi aliyoitumikia kwa muda wa mwaka mmoja kabla ya kuteuliwa kuwa Naibu Rais wa jimbo la Oromia katika kipindi cha utawala wa Rais Lemma Magersa wa jimbo hilo. Wakati akiwa naibu Rais wa Oromia, Abiy Ahmed aliendelea na nafasi ya uwakilishi katika bunge la Ethiopia na baadae kushika madaraka ya Uenyekiti wa Chama cha Oromo (OPDO) tarehe 22 Februari 2018.

MIGOGORO YA KIKABILA NCHINI ETHIOPIA YAMPANDISHA ABIY AHMED HADI KWENYE CHEO CHA UWAZIRI MKUU.
Ethiopia imekuwa ikikabiliwa na chuki za kikabila kwa miaka mingi, Jamii ya watu wa kabila la Oromo ambao ni asilimia 34.4 ya Waethiopia na jamii ya watu wa kabila la Amhara ambao ni asilimia 27 ya Waethipia wote zimekuwa zikilalamikia kutengwa katika nafasi za uongozi kwenye serikali kuu inayoongozwa na watu wa jamii ya Tigraya kupitia chama chao cha kikabila cha Tigrayan People's Liberation Front (TPLF) na Chama cha Southern Ethiopian People's Democratic Movement (SEPDM).

Hali hii ilipelekea makabila haya makubwa kuunganisha nguvu ndani ya Muungano wa EPRDF (chama tawala) kupitia vyama vyao vya Amhara National Democratic Movement (ANDM) chini ya Demeke Mekonnen na Oromo Peoples' Democratic Organization (OPDO) chini ya Abiy Ahmed. Pia Makabila haya yaliunganisha nguvu nje ya chama tawala kupitia kambi ya upinzani chini ya muungano wa chama cha United Ethiopian Democratic Forces (UEDF)

Licha ya vyama vyote vitatu pamoja na chama kingine cha nne cha Southern Ethiopian People's Democratic Movement (SEPDM) kinachoongozwa na Hailemariam Desalegn (Waziri mkuu aliyejiuzulu) kuunda mwamvuli wa chama tawala cha Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front ( EPRDF ) bado jamii ya watu wa Tigraya ilikuwa na nguvu kubwa ya maamuzi ndani ya Muungano huo.

Hatua ya serikali inayoongozwa kwa wingi na watu wa kabila la Tigraya kunyakua ardhi kwa nguvu katika jimbo la Oromo kwa kisingizio cha upanuzi wa jiji la Addis ababa ndio ilikuwa kichocheo kikubwa wa vurugu kubwa za kisiasa na kikabila zilizopelekea mauaji ya waandamanji mia saba. Kusambaa kwa vurugu hizo kulipelekea Waziri mkuu Hailemariam Desalegn kutangaza hali ya hatari nchi nzima na hatimaye kujiuzulu mnamo tarehe 15 February 2018 baada ya kushindwa kudhibiti hali ya mambo.

Ili kuhakikisha kuwa nchi inarudi katika hali ya utengamano, tarehe 27 March 2018 vyama vinavyounda muungano wa EPRDF ambao ndio unaoitawala Ethiopia viliamua kumchagua Abiy Ahmed kuwa kiongozi wao na hivyo moja kwa moja kuwa Waziri mkuu wa Ethiopia akichukua nafasi ya Hailemariam Desalegn aliyejiuzulu. Abiy Ahmed aliapishwa rasmi kuiongoza Ethiopia tarehe 02 April 2018 siku tano baada ya kukabidhiwa uenyekiti wa chama tawala cha EPRDF.

ABIY AHMED NA SERA ZA MAGEUZI
Mara tu baada ya kuapishwa Waziri mkuu Abiy Ahmed Alli alitoa hotuba ya kihistoria iliyoonyesha uelekeo wa kurejesha umoja wa kitaifa. Aliwaomba msamaha wananchi wa Ethiopia kwa mauaji yaliyofanywa na vikosi vya Serikali dhidi ya Waandamanaji zaidi ya mia saba wakati wa vurugu za kisiasa zilizotokana na kampeni ya kupinga unyakuaji wa ardhi, alikwenda mbali zaidi katika hotuba yake baada ya kuwataka Wapinzani wa Serikali waliokimbilia nje ya nchi kurejea Ethiopia ili kufikia Maridhiano na serikali yake katika kuijenga Ethiopia. Jambo hili halijawahi kufanywa na Serikali zilizopita za Ethiopia chini ya Hailemariam Desalegn, Melez Zenawi, Mengitsu Haile Mariam na hata mfalme Haile Selasie.
Mara baada ya kuingia ofisini kuanza kazi ya Uwaziri mkuu, Abiy Ahmed aliondoa amri ya hali ya hatari (a state of emergence), Serikali yake imeshafunga moja ya gereza lililokuwa tishio na hatua ya kwanza ya kuwaachia wafungwa wa kisiasa imekwishaanza. Pia alitangaza mpango mkubwa wa mageuzi ya uchumi yatakayojumuisha ubinafsishaji wa Mashirika ya umma (state-run firms) na kuuza sehemu ya hisa za makampuni yanayomilikiwa na serikali kwa wawekezaji wa kigeni. Kiongozi huyu anaendelea kuzunguka nchi nzima akihimiza mshikamano na kuahidi mageuzi makubwa zaidi Serikalini ikiwa ni pamoja na kuondoa vizuizi vyote vya kibiashara baina ya Ethiopia na Somalia.

Hatua yake ya kutangaza kuheshimu masharti yote ya makubaliano ya amani yaliohitimisha vita vya kugombea mpaka vya mwaka 1998 hadi 2000 kati ya nchi yake na hasimu wake Erithrea imefungua njia ya kupatikana kwa amani ya kudumu baina ya majirani hao wa pembe ya Afrika. Hatua hii imeivutia Erithrea hadi kufikia hatua ya kutuma ujembe maalum kwenda Ethiopia kwa lengo la kujadiliana namna ya kuanzisha uhusiano wa kidiplomasia baina ya mataifa hayo mawili ambayo ni ndugu.

Mgogoro wa mpaka kati ya nchi hizo mbili uliopelekea kuzuka kwa vita umekuwa ni miongoni mwa vikwazo vikubwa kwa maendeleo ya kiuchumi ya mataifa hayo kwani yamekuwa yakielekeza bajeti kubwa kwenye ulinzi na kusababisha sekta nyingine kudorora.

MLIPUKO WA BOMU KWENYE MKUTANO WA HADHARA JIJINI ADDIS ABABA TAREHE 23/6/2018.
Mlipuko huo ulisababisha kifo cha mtu mmoja na wengine kadhaa kujeruhiwa wakati maelfu ya Wananchi walipohitimisha matembezi ya kuunga mkono sera za mageuzi za Waziri mkuu Abiy Ahmed kwa kufanya mkutano mkubwa wa hadhara jijini Addis ababa siku ya Jumamosi tarehe 23 June 2018.

Watu nane wanachunguzwa kwa kuhisiwa kuhusika na shambulizi hilo akiwemo naibu kamishna wa polisi wa Addis ababa ambaye anachunguzwa kutokana na mapungufu ya kiuslama yaliyojitokeza kwenye mkutano huo.
Waziri mkuu Abiy Ahmed amelielezea shambulio hilo kuwa ni jaribio lisilofanikiwa lililotekelezwa na askari wasiotaka kuona raia wa nchi hiyo wakiwa na umoja.

Huyu ndie Dr Abiy Ahmed Ali waziri mkuu wa kwanza kijana na wa kwanza kutoka kabila la oromo pia ni wa kwanza Muislam kutawala taifa hilo lenye historia kubwa AFRIKA na lenye kasi kubwa ya ukuwaji wa Uchumi

Ukinakili Makala zangu kumbuka kufanya acknowledgment.
© Copy rights of this article reserved
®Written by Masudi Rugombana

Napatikana kupitia simu namba

+255743 184 044.
Email: masudirugombana@gmail.com