Habari za uhakika: August 2020

Saturday, August 22, 2020

DENG XIAOPING: MBUNIFU WA CHINA YA KISASA ALIYEIFUNGUA CHINA NA CHINA IKAFUNGUKA

Na Masudi Rugombana

Huyu ndiye Baba wa uchumi wa China, ndiye aliyeasisi, aliyejenga na kusimamia ipasavyo misingi ya mfumo wa uchumi wa soko huria, na kufanya mageuzi mengi yanayoifanya leo hii China kuwa dola kuu la pili kiuchumi baada ya Marekani na hata kutishia kuipiku Marekani. Waswahili husema ukiona vyaelea ujue vimeundwa, kwa hivyo ukiona China ya kisasa namna inavyomeremeta basi tambua kuwa ni kazi nzuri iliyofanywa na Deng Xiaoping.

Deng Xiaoping

Yaani huyu mzee kwa mambo makubwa aliyoyafanya katika kipindi cha miaka kumi ya uongozi wake, imefikia hatua Dunia nzima inamtambua kama Mbunifu wa China ya kisasa (the architect of Modern China). Naam, ni huyu ndiye aliyeifungua China na China ikafunguka.

CHINA ILIKUWAJE HAPO KABLA?

Tarehe 1 Octoba 1949 Mao Tse Tung alitangaza kuanzishwa kwa Jamhuri ya watu China, nchi ya Chama kimoja, ikiongozwa na Chama cha Kijamaa cha CPC. Katika kipindi chote cha utawala wake, Mwenyekiti Mao aliiongoza China katika misingi ya kijamaa akifanya maamuzi mengi magumu kupitia kampeni mbali mbali zilizokwenda sambamba na mipango ya muda mrefu na muda mfupi. Lengo likiwa ni kuibadilisha China kutoka taifa lenye kutegemea Kilimo pekee na kuwa taifa la viwanda.

Miongoni mwa kampeni hizo ni Kampeni dhidi ya wapinzani wa mfumo wa kijamaa katika kile kilichoitwa Mapinduzi ya utamaduni ikilenga kuwamaliza kabisa wafuasi wa Chama cha Kuomintang, Wafanyabiashara matajiri na wanasiasa ambapo watu milioni mbili na laki sita walikamatwa, watu milioni moja na laki tatu walitupwa magerezani. Katika kampeni hii watu laki saba waliuawa na wengine kwa maelfu kulazimika kukimbilia Taiwan.

Baada ya kukamilika kwa kampeni dhidi ya wapinzani wa sera ya kijamaa, Mwenyekiti Mao alianzisha kampeni kubwa ya mageuzi ya umiliki wa ardhi iliyoitwa Tugai ( Chinese Land Reform Movement) iliyohusika na utaifishaji wa ardhi ukihusisha mashamba na majengo yaliyokuwa yakimilikiwa na watu binafsi, lengo la kampeni hii likiwa ni kupambana na tatizo la ukosefu wa usawa wa kiuchumi kwani wakulima matajiri ambao walikuwa ni asilimia kumi (10%) tu ya Wachina wote walimiliki asilimia 80 ya ardhi yote yenye rutuba huku Wakulima wadogo ambao ni asilimia tisini (90%)wakimiliki asilimia 20.

Mao aliwapokonya umiliki wa mashamba wakulima Matajiri na kuyagawa kwa wakulima masikini ambapo jumla ya wakulima masikini milioni mia tatu walipewa asilimia 45 ya ardhi yote iliyokuwa ikimilikiwa na wakulima matajiri. Ni kampeni iliyofanywa katika hali ya kutisha kwani wamiliki wa ardhi na nyumba waliuawa kwa kushambuliwa na wakulima wadogo pamoja na wapangaji wao, huku wengine wakilazimika kuimbia China bara na kuhamia Taiwan.

Miaka tisa baadae (1958) Mao alianzisha kampeni nyingine ngumu iliyojulikana kama hatua kubwa kuelekea mbele (The great leap forward) ambapo watu waliondolewa kwenye mashamba yao binafsi na kuhamishiwa kwenye mashamba ya ujamaa. Kilimo katika mashamba binafsi kilipigwa Marufuku huku Mamilioni ya wakulima wengine wakilazimishwa kuachana na kilimo na kufanya kazi kwenye viwanda vya uzalishaji chuma kwani uzalishaji chuma ulipewa kipaumbele kama hitaji muhimu kwa maendeleo ya uchumi wa Viwanda.

Kutokana na mageuzi hayo hali ya uzalishaji chakula ilipungua kati ya mwaka 1958 hadi 1962 kutokana na sekta ya kilimo kuyumba hivyo kupelekea China kuingia kwenye janga kubwa la njaa. Licha ya matokeo chanya hapo baadae, madhara makubwaa yaliyosababishwa na kampeni hii katika miaka mitatu ya mwanzo ni kuibuka kwa janga kubwa la njaa kati ya mwaka 1958 hadi 1962 lililopekea vifo vya watu milioni 15 kwa mujibu wa takwimu rasmi za serikali ya China.

Ni maamuzi hayo magumu yaliyomuwezesha Mwenyekiti Mao kuujenga uchumi wa China kwa mpangilio, kuibadilisha China kuwa nchi ya viwanda huku akiwezesha wananchi kushiriki kimamilifu katika ujenzi wa nchi na kufanikiwa kuondoa tofauti kubwa ya kipato baina ya wenye nacho na wasiokuwa nacho. Ni mafanikio yaliyoacha majeraha makubwa miongoni mwa Wachina huku utawala wake ukipelekea China kutengwa na jamii ya kimataifa, hasa mataifa ya Ulaya Magharibi na Marekani.

CHINA CHINI YA UONGOZI WA DENG.

Muda mfupi baada ya kushika hatamu ya kuongoza China mnamo tarehe 22 December 1978, Deng alianzisha mkakati uliopewa jina "kuondoa machafuko na kurudi katika hali ya kawaida"akikusudia kurekebisha matatizo ya kiuchumi na kijamii yaliyotokana na sera ya Mapinduzi ya utamaduni iliyotekelezwa kipindi cha utawala wa Mao Tse Tung.

Aliifanyia marekebisho sera ya uchumi wa kijamaa iliyotekelezwa na Mao kwa kuanzisha Ujamaa mpya unaoendana na mazingira ya China katika kile kilichoitwa sera ya uchumi mchanganyiko (Mixed Economy) ambapo baadaye mnamo mwaka 1992 mrithi wake Jiang Zemin aliibadilisha jina na kuiita sera ya kijamaa ya uchumi wa soko (socialist market economy). Hata hivyo wachambuzi wa masuala ya kiuchumi waliitambua kama sera ya ubepari wa kidola (State Capitalism)

Ni hapo ndipo alipoifungua China kwa uwekezaji wa kigeni na kuondoa vizuizi vingine vya biashara huku serikali ikiendelea kushikilia njia kuu za uchumi wakati huo huo ikishirikiana kwa karibu na makampuni binafsi makubwa yanayomilikiwa na matajiri wazawa kama Huawei, ZTE, Lenovo na Alibaba. Uwekezaji mkubwa wa makampuni kutoka nje hasa Barani Ulaya na Marekani umeshika kasi kutokana na uhakika wa Malighafi, soko na nguvu kazi. Leo hii China ni taifa la kwanza kwa kuwa na uchumi mkubwa (PPP ranking) Duniani ikifuatiwa na Marekani.

Licha ya sera yake kukabiliwa na upinzani mkubwa kutoka kwa wahafidhina ndani ya chama lakini imefanikisha sana kuifanya China kuwa mojawapo ya mataifa yenye uchumi imara (GDP ranking) ikishika nafasi ya pili baada ya Marekani huku idadi ya Wachina waliokuwa wakiishi kwenye umasikini uliokithiri ikipungua kutoka asilimia tisini (90%) mwaka 1981 mpaka asilimia mbili (2%) mwaka 2013.

Pamoja na mafanikio makubwa aliyopata, utawala wake unakumbukwa zaidi kwa ukiukwaji mkubwa wa haki za binadamu ikiwemo ukandamizaji wa uhuru wa kujieleza.

Nguvu kubwa iliyotumika kusambaratisha Waandamanaji waliokusanyika katika uwanja wa Tiananmen (Tiananmen square) jijini Beijing June 04 mwaka 1989 wakidai Demokrasia na uhuru wa kujieleza ilipelekea vifo vya mamia kwa maelfu ya waandamanaji na hivyo kuutia doa utawala wake mbele ya jumuiya ya kimataifa. Walichosahau waandamanaji waliokuwa wakiungwa mkono na mataifa ya Ulaya Magharibi na Marekani ni kwamba Deng Xiaoping aliruhusu Demokrasia ya Uchumi na hakutaka Demokrasia ya siasa.

HUYU NDIYE DENG XIAOPING

Alizaliwa tarehe 27 August 1904 katika kijiji cha Paifang, kwenye mji wa Xiexing, jimbo la Sichuan. Ni mtoto kutoka familia ya wasomi, iliyokuwa na hali nzuri kimaisha, akitumia jina la Xixian enzi za utotoni. Baba yake Mzee Deng Wenming alikuwa msomi wa Sheria na Sayansi ya siasa, Mama yake alijulikana kwa jina la Dan na alifariki akimwacha mwanae wa mwisho Deng akiwa bado kijana mdogo.

Mwaka 1920 baada ya kumaliza elimu ya msingi katika shule ya Chongqing, akiwa kijana mdogo mwenye umri wa miaka 16, Deng Xiaoping na vijana wenzake 80 waliosoma shule moja walipanda meli kuelekea Ufaransa kwa lengo la kujiendeleza kimasomo. Ikumbukwe kuwa Ufaransa ni taifa la kwanza barani Ulaya kupokea wahamiaji kutoka China.

Nchini Ufaransa mambo hayakuwa sawa kama alivyotarajia kwani alijikuta akitumia muda wake mwingi kufanya kazi, zaidi kazi zisizokuwa na ujuzi kama vibarua kwenye viwanda vya magari na chuma hadi kazi za usaidizi wa wapishi kwenye migahawa. Kwani hali ya uchumi barani Ulaya na Dunia kwa ujumla haikuwa nzuri kwa wakati huo kutokana na athari zilizotokana na vita kuu ya kwanza ya Dunia. Hata familia yake huko China haikuwa na uwezo wa kumtumia ada. Hivyo alitumia mshahara mdogo aliopata kujilipia ada ya shule (middle school) huko Chatillon, jijini Paris.

Kipindi cha miaka mitano alichotumia kwenye masomo yake huko Ufaransa, kutoka umri wa miaka 16 hadi 21, kilibadilisha fikra zake kutoka kwenye kundi la vijana wazalendo na kuwa mfuasi wa itikadi ya Karl Max (Marxism ideology). Ni hapo ndipo ulipokuwa mwanzo wa kufuata nadharia za kijamaa na kimapinduzi akizisambaza kwa vijana raia wa China waliokuwa masomoni barani Ulaya kupitia makala alizokuwa akiandika kwenye Jarida la Nuru Nyekundu (Red Light), jarida lililoanzishwa mahususi kuwawezesha Wachina waliokuwa wakiishi kwenye mataifa ya Ubelgiji, Ujerumani na Ufaransa kujifunza nadharia za kizalendo kwa taifa lao.

Kiwango cha fikra pevu kilianza kuongezeka miongoni mwa wanafunzi wa Kichina barani Ulaya kwani wengi walianza kuamini katika nadharia ya kijamaa. Chini ya ushawishi wa wakubwa zake kama Zhou Enlai na Zhao Shiyan, Deng Xiaoping alianza kujifunza itikadi za kijamaa na kufanya propaganda za kisiasa. Mwaka 1922 alijiunga na jumuia ya vijana ya Chama cha kijamaa cha China barani Ulaya na mwaka 1924 alijiunga rasmi na chama cha kijamaa cha China (Chinese Communist Part-CCP) na kuwa mmojawapo wa viongozi wa tawi kuu la vijana la chama barani Ulaya.

Mwaka 1926 Deng Xiaoping na kundi la vijana wenzake wa Chama cha kijamaa waliondoka Ufaransa kuelekea Moscow nchini Urusi (Soviet Union) na kujiunga na chuo kikuu cha kijamaa cha Toilers of the East (KUTV) kabla ya kuhamishiwa kwenye chuo kikuu cha Sun yat-sen, chuo kilichopewa jina kwa heshima ya Muasisi wa mapinduzi ya China. Huyu alikuwa mwanafalsafa, mwanafizikia na mwanasiasa aliyeongoza mapinduzi dhidi ya Utawala wa kinasaba wa Qing (Qing dynasty). Sun yat-sen Ndiye Rais wa kwanza wa Jamhuri ya China na kiongozi wa kwanza wa Chama tawala cha Kuomintang (Nationalist Part of China). Huko nchini Taiwani anatambulika kama Baba wa taifa.

Baadaa ya miaka sita nje nchi, hatimaye Deng alirejea China mwaka 1927 akitokea Urusi (Soviet union). Alirejea kipindi ambacho hapakuwa tena na ushirikiano baina ya chama cha Kijamaa (CCP) na Chama tawala cha Kuomintang ambapo hali ya kisiasa ilikuwa tete, huku taifa likiekea kugawanyika baina ya wafuasi wa sera za kijamaa na kibepari kutokana na vita vya kiraia. Alipata mafunzo ya kijeshi na kuwa miongoni wa wapiganaji wa jeshi la chama cha kijamaa ambalo baadae lilibadishwa jina na kuitwa Jeshi la ukombozi la watu wa China.

Baada ya chama cha kijamaa kupata ushindi dhidi ya chama cha Kuomintang na Mao Zedong kutangaza kuanzisha Jamhuri ya watu wa China mnamo mwaka 1949, Deng Xiaoping alipanda ngazi mbali mbali ndani ya Chama, Serikali na Jeshini kuanzia Katibu mkuu wa Chama cha kijamaa(CCP) kwa nyakati tofauti mpaka mwaka 1956, Waziri wa fedha kuanzia mwaka 1953-1954, mkuu wa Jeshi la China kati ya mwaka 1975 mpaka 1980, Naibu Waziri mkuu 1977-1978 na hatimaye Kiongozi mkuu wa China kuanzia mwaka 1978 mpaka 1989.

Alifariki tarehe 19 February mwaka 1997 akiwa na umri wa miaka 92 kwa ugonjwa wa mapafu na ugonjwa wa kutetemeka mwili pasina hiari unaojulikana kama Parkinson. Alikuwa Baba wa watoto watano aliozaa na mkewe Zhuo Lin. Msiba wake uliombolezwa kitaifa kwa muda wa wiki moja huku bendera zikipepea nusu mlingoti. Viungo vyake (Organs) vilitumika katika utafiti wa kimatibabu, mwili wake ulichomwa moto na majivu yake yalitawanywa baharini kama alivyoelekeza kabla kifo chake.

Ukinakili Makala zangu kumbuka kufanya acknowledgment.

®Written by Masudi Rugombana

Napatikana kupitia👇👇👇

Email: masudirugombana@gmail.com

Simu: 0743 184 044

TARECK EL AISSAMI: MSHIRIKA WA RAIS MADURO ANAYETAFUTWA SANA NA MAREKANI.

Na Masudi Rugombana.

Venezuela, taifa la Amerika ya kusini lenye hifadhi kubwa ya mafuta ghafi sasa limejikuta likikumbwa na uhaba mkubwa wa mafuta na gesi. Vikwazo vikali vya kiuchumi vilivyowekwa na Marekani kwa lengo la kutaka kuiangusha Serikali ya Chama cha kijamaa ya Rais Nwicolas Maduro vimesababisha wawekezaji wa kigeni kuondoka na wananchi takriban milioni tatu wa taifa hilo kuikimbia nchi yao na kwenda kutafuta unafuu wa maisha ughaibuni.

Vikwazo vya kiuchumi vya Marekani dhidi ya taifa hilo lenye idadi ya watu milioni 28,644,603 vimeilenga zaidi sekta ya mafuta ambayo ndicho chanzo kikuu cha mapato cha Venezuela. Kwa miaka kadhaa uhaba wa mafuta na gesi umekuwa ukiathiri zaidi maeneo ya vijijini, lakini katika miezi ya hivi karibuni tatizo hilo limehamia mijini hasa kwenye miji yenye msongamano wa watu wengi ukiwemo mji mkuu Caracas. Uhaba wa mafuta unazidi kushika kasi wakati taifa hilo likikabiliana na ugonjwa wa Covid19.

Venezuela inavichukulia vikwazo vya Marekani kama ni vita rasmi ya kiuchumi na mapambano ya kuokoa uhai na ustawi wa Wananchi wake. Vita hii ya kiuchumi ni kongwe na ilianza toka enzi za utawala wa Hugo Chavez, ni vita iliyotangazwa rasmi mwaka 1998, kwa hakika ni muendelezo ule ule wa mpango wa Marekani katika kuhakikisha chembe chembe za kijamaa zinatokomezwa kabisa kwenye eneo lote la Amerika ya kusini.

Kama ilivyo kawaida kwenye uwanja wa vita huwa kuna wapiganaji shupavu, wazalendo wa kweli na watu wenye uchungu na taifa lao. Kamanda mkuu wa mapambano haya ya vita vya kiuchumi ni Raia Nicolas Maduro akisaidiwa na makamanda wengine shupavu wenye uzalendo wa hali juu.

Miongoni wa makamanda wanaofanya kazi kubwa zaidi kwenye vita hii ya kiuchumi na wenye kuaminika na pia wenye ushawishi mkubwa katika Serikali ya Rais Nicolas Maduro ni waziri wa viwanda na uzalishaji ambaye pia ni waziri wa mafuta Bwana Tareck Zaidan El Aissami Maddah.

Tarreck al Aissami

Tareck El Aissam, gavana wa zamani wa jimbo la Aragua alizaliwa mwaka 1974 kwenye mji wa El Vigia, Merida, magharibi ya nchi ya Venezuela. Mama yake May Maddah ni muhamiaji kutoka Lebanon na Baba yake Zaidan El Aissami ni muhamiaji kutoka Syria. Kama ilivyo kawaida kwa maji kufuata mkondo basi ndivyo ilivyo kwa Tareck El Aissami, huyu anatoka kwenye familia yenye historia ya uongozi kwani baba yake mkubwa Shibli El Aissami alikuwa katibu mkuu msaidizi wa Chama cha Baath (Chama tawala cha Syria) na Makamu wa Rais wa Syria kati ya 28 December 1965 – 23 February 1966 wakati huo Syria ikiongozwa na Rais Amin el Hafez.

Tareck amesomea Sheria na Elimu ya jinai (law and criminology) katika Chuo kikuu cha Andes jijini Merida. Ni katika chuo hicho ndipo alipomezeshwa itikadi za kijamaa na mwalimu wake Adan Chavez ambaye ni kaka yake na Rais wa zamani wa Venezuela Marehemu Hugo Chavez. Baba yake Zaidan El Aisami maarufu kama Carlos Zaidan alikuwa rafiki wa Hugo Chavez na miongoni mwa watu waliokamatwa kwa kuhusika na Jaribio na mapinduzi dhidi ya serikali lilioongozwa na Hugo Chavez mnamo Mwezi February mwaka 1992.

Baada ya kutunukiwa shahada ya sheria, El Aissami aliingia katika utumishi wa umma mwaka 2003 ambapo serikali ya Rais Hugo Chavez ilimteua kuwa mkuu wa kwanza wa Misheni iliyojulikana kwa jina la Identidad (mpango wa kusimamia kadi za utambulisho wa taifa). Mwaka 2008 aliteuliwa kuwa Waziri wa Sheria na Mambo ya ndani. Ni katika wadhifa huo ndipo alipoanza kutazamwa na Marekani kwa jicho la pili, kwani ilimtuhumu kuwapatia vitambulisho vya uraia na hati za kusafiria za Venezuela maelfu ya wanaharakati wa makundi ya Hizbullah na Hamas hivyo kuwawezesha kuingia na kuishi Venezuela wakiendesha harakati zao dhidi ya Marekani na Israel. Ni hapo ndipo Marekani ilipoanza kumuwekea vikwazo.

Akiwa kama kiongozi mwandamizi wa serikali kwa miaka mingi, El-Aissami mwenye umri wa miaka 45, amehudumu kwenye nafasi mbalimbali. Amekuwa Waziri wa mambo ya ndani, Waziri wa viwanda na uzalishaji wa taifa, na Makamu wa Rais wa Venezuela, wadhifa uliompa jukumu la kusimamia idara ya ujasusi ya taifa hilo inayojulikana kama SEBIN. (The Bolivarian National Intelligence Service).

Sambamba na kuongoza wizara ya viwanda, mwezi April 2020 rais Nicolas Maduro alimteua kuwa Waziri wa Mafuta. Uzoefu pekee alionao katika sekta ya mafuta unatokana na nafasi aliyokuwa akiishikilia ya Mkurugenzi wa masuala ya nje wa shirika la taifa la mafuta na gesi asilia la Venezuela (PDVSA). Ni mshirika mkubwa wa Iran na Urusi na ndiye aliyeratibu zoezi zima la kusafirisha mamilioni ya tani za mafuta na gesi kutoka Iran kwenda Venezuela mwezi May 2020 hatua iliyosababisha msuguano na taharuki baina ya Marekani na Iran kutokana na kukiuka vikwazo vya kiuchumi vilivyowekwa na Marekani dhidi ya nchi hizo mbili washirika. Anatajwa kuwa ni miongoni mwa watu wa karibu na Rais Nicolas Maduro wanaopewa nafasi ya kuiongoza Venezuela baada ya rais Nicolas Maduro kumaliza muda wake.

Mwaka 2017, ofisi ya idara ya Hazina ya Marekani yenye kuhusika na udhibiti wa rasilimali za kigeni (OFAC) ilisema kuwa El Aissami aliwezesha kufanikisha operesheni za usafirishaji wa wadawa ya kulevya na kuwapa ulinzi wasafirishaji wengine wa madawa ya kulevya wanaofanya shughuli zao nchini Venezuela. Kwa mujibu wa OFAC, El Aissami alipokea malipo kutoka kwa mfanyabiashara mkubwa wa madawa ya kulevya, raia wa Venezuela mwenye asili ya Syria bwana Walid Makled kwa ajili ya kusaidia kuratibu usafirishaji wa madawa ya kulevya kwenda Marekani.

Ripoti ya Marekani pia ilisema kwamba El Aissami anashirikiana kibiashara na Los Zetas, msambazaji maarufu wa dawa za kulevya (drug cartel) raia wa Mexico na Daniel Barrera Barrera raia wa Colombia anayejulikana kama kiongozi mkuu wa wauza madawa ya kulevya katika eneo la Mashariki ya Colombia. Pia Marekani inamtuhumu kwa kujihusisha na masuala ya kigaidi utakatishaji fedha na biashara ya magendo ya dhahabu.

Gazeti la The times of Israel la January 10, 2017 linamtaja bwana Aissami kama mpatanishi baina ya Iran na Argentina kwenye mpango wa kuwaficha watuhumiwa wa shambulizi la kigaidi dhidi ya kituo cha Wayahudi jijini Buenos Aires. Inaelezwa kuwa shambulizi dhidi ya kituo hicho kinachojulikana kama AIM liliua Wayahudi 85 na kujeruhi wengine mia tatu. Mpaka sasa hakuna mtu yeyote aliyetiwa hatiani kutokana na shambulio hilo.

Kwa tuhuma hizo, Tareck el Aissami anatajwa kwenye orodha ya watu kumi wenye kutafutwa zaidi na Marekani kwa sasa akielezwa kuwa ni mtu hatari kwa usalama wa Marekani. Marekani imemuwekea vikwazo vya kuingia nchi humo na kuzuia mali zake zote zilizopo Marekani, pia imetangaza dau la dola za kimarekani milioni 10 sawa na shilingi za kitanzania bilioni 23 kama donge nono kwa yeyote atakayetoa taarifa zitakazofanikisha kukamatwa kwake. Sambamba na Marekani, nchi za Canada na Jumuiya ya Ulaya pia zimemuwekea vikwazo vya kusafiri ikiwa ni pamoja na kuzuia mali zake.

Hata hivyo bwana Aissami anakanusha kuhusika na tuhuma hizo za Marekani akisema kuwa ni tuhuma zisizokuwa na msingi pia amekanusha kumiliki mali za aina yeyote nchini Marekani au taifa lolote nje ya Venezuela.